Επί της Συμφωνίας Ελλάδας – πΓΔΜ (Μέρος 2ο)

Συνεχίζοντας την κριτική ανάλυση της Συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και πΓΔΜ, και όσον αφορά το Άρθρο 2 αυτής της Συμφωνίας, διαβάζουμε στην παρ. 1 «Το πρώτο Μέρος (δηλαδή η Ελλάδα) συμφωνεί να μην αντιταχθεί στην υποψηφιότητα ή την ΕΝΤΑΞΗ (membership στο αγγλικό κείμενο) του Δεύτερου Μέρους, υπό το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1(3) της παρούσας Συμφωνίας, σε διεθνείς, πολυμερής και περιφερειακούς οργανισμούς και θεσμούς, όπου το Πρώτο Μέρος είναι μέλος» (τα κεφαλαία και τα εντός παρενθέσεων δικά μου).

Κι αν μέχρι σήμερα η Ελλάδα (και όχι μόνο) ήταν αντίθετη στην «υποψηφιότητα» της πΓΔΜ, λόγω της μη επίλυσης του ονοματολογικού ζητήματος της γείτονος, πλέον, με αυτή την πρόβλεψη και αυτή την διατύπωση, η χώρας μας (κατά τη γνώμη μου) παραιτείται εκ των προτέρων ακόμη και στην δυνατότητά της να εκφράσει τις όποιες αντιρρήσεις της στην «ένταξη» της πΓΔΜ σε διεθνείς, πολυμερής και περιφερειακούς οργανισμούς, ανεξάρτητα του εάν οι αντιρρήσεις αυτές θα είχαν να κάνουν με ζητήματα ΕΚΤΟΣ αυτού που είχε να κάνει με την ονομασία της πΓΔΜ !!

Ως γνωστό, τα κριτήρια για την ένταξη (και όχι απλά την υποψηφιότητα) μιας χώρας σε διεθνείς ή άλλους οργανισμούς, έχουν να κάνουν με πολλά και διάφορα ζητήματα, όπως  (πχ) τα Κριτήρια της Κοπεγχάγης που έχουν θεσπιστεί έτσι ώστε να αποφασίζεται αντικειμενικά η καταλληλότητα μιας χώρας για τη προσχώρησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και έχουν να κάνουν με την λειτουργία της Δημοκρατίας στην υποψήφια χώρα ( πχ ανώτατη εκτελεστική εξουσία περιορισμένη από τους νόμους, δικαστική ανεξαρτησία και το δικαίωμα των πολιτών να προσφεύγουν ελεύθερα στη δικαιοσύνη, την ελευθερία του λόγου και του τύπου καθώς και το δικαίωμα της προσωπικής έκφρασης αλλά και τη συνδικαλιστική ελευθερία), την ύπαρξη κράτους δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την οικονομική σταθερότητα αλλά και τη νομική προσαρμογή της υποψήφιας χώρας, έτσι ώστε να μην έρχεται σε αντίθεση με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Κρίθηκε ήδη δηλαδή από την Ελλάδα, με βάση την διατύπωση της παρ. 1 του Άρθρου 2, ότι η πΓΔΜ πληρεί το σύνολο αυτών των κριτηρίων, και συμφώνησε να μην αντιταχθεί στην ΕΝΤΑΞΗ της στην Ευρωπαϊκή Ένωση ;!

Κι ας μην ξεχνάμε ότι το Άρθρο 1(3) της Συμφωνίας, δεν αναφέρεται μόνο στο όνομα της πΓΔΜ, αλλά και στην ιθαγένεια, και στη γλώσσα, και στην έννοια που κάθε χώρα ξεχωριστά δίνει στους όρους «Μακεδονία» και «Μακεδόνας» (και Μακεδονικός/η/ο). Εξ ου και η αναφορά στη συγκεκριμένη παράγραφο «υπό το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1(3) της παρούσας Συμφωνίας».

Ίσως να γίνομαι υπερβολικός, αλλά (ακόμη και) εδώ, θα έπρεπε να ισχύει το «φύλαγε τα ρούχα σου …»

Η παρ. 2 του ίδιου Άρθρου, απλά επιβεβαιώνει ότι η πΓΔΜ «θα επιδιώκει (shall seek στο αγγλικό κείμενο) ένταξη σε διεθνείς (κλπ) οργανισμούς και θεσμούς, υπό το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1(3) της παρούσας Συμφωνίας». Ο μόνος λόγος ύπαρξης αυτής της παραγράφου, είναι απλά για να επιβεβαιώσει το … αυτονόητο. Ότι δηλαδή, η πΓΔΜ δε θα επιδιώξει να ενταχθεί σε διεθνείς ή άλλους οργανισμούς, με όνομα (και ορολογίες) διαφορετικές από αυτές που υπάρχουν στη Συμφωνία. 

Αυτό, με όλα όσα έχουν προηγηθεί (κι όσα θα ακολουθήσουν) στην Ελλάδα το λέμε και … «ακριβοί στα πίτουρα …»

Η παρ. 3 του Άρθρου 2, επιτείνει αυτό που ήδη έχει προβλέψει η παρ. 1 του ίδιου Άρθρου !

Αναφέρει χαρακτηριστικά. «Από τη θέση σε ισχύ της παρούσας Συμφωνίας, κατ’ εφαρμογή του Άρθρου 1 αυτής …» ΠΡΟΣΕΞΤΕ, του Άρθρου 1 ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ του πλέον, όχι απλά «του Άρθρου 1(3) όπως αναφερόταν, αλλά με βάση τις προβλέψεις ΚΑΙ ΤΩΝ 13^ων παραγράφων του, «το Πρώτο Μέρος θα κυρώσει οποιαδήποτε Συμφωνία  εισδοχής του Δεύτερου Μέρους (δηλαδή της πΓΔΜ), σε διεθνείς Οργανισμούς, στους οποίους το Πρώτο Μέρος είναι μέλος»

Αρκεί δηλαδή, με βάση αυτή την διατύπωση-πρόβλεψη, μία απλή αίτηση της πΓΔΜ, σε όλους τους Διεθνείς Οργανισμούς όπου η Ελλάδα είναι μέλος, ώστε οι όποιες αντιρρήσεις της χώρας μας, που ΔΕΝ έχουν να κάνουν με το ζήτημα της ονομασίας της πΓΔΜ, αλλά αυτή τη φορά ΚΑΙ με τους διεθνείς κωδικούς αναγνώρισης της γείτονος, ΚΑΙ με το εάν ιδιωτικοί φορείς θα χρησιμοποιούν το όνομα της «Μακεδονίας» χωρίς το προσδιοριστικό «Βόρεια», ΚΑΙ σε σχέση με τα εμπορικά σήματα, ονομασίες και επωνυμίες, ΚΑΙ σε σχέση με το χρονικό ορίζοντα αλλαγής των εγγράφων που χρησιμοποιούνται τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό από τους πολίτες της πΓΔΜ, να … εξαφανιστούν ;!

Απορώ γιατί τόσα χρόνια διαπραγματευόμασταν  !

Και πάμε στην παρ. 4 του Άρθρου 2, για να διευκρινίσουμε (μια και καλή) όσα φαιδρά και ανόητα (ή και ψευδή) έχουν ακουστεί μέχρι σήμερα, και έχουν να κάνουν με την εισδοχή της πΓΔΜ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, και τα «βήματα» που πρέπει να γίνουν, έτσι όπως επακριβώς προβλέπονται από τη Συμφωνία.

Οι προβλέψεις της παρ.4, αναφέρουν ξεκάθαρα στο εδάφιο (α) αυτής, ότι η πΓΔΜ «θα επιδιώξει ένταξη στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, υπό το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1 της παρούσας Συμφωνίας».

Σημειώνω και πάλι. ΣΥΝΟΛΙΚΑ του Άρθρου 1, και ΟΧΙ ΜΟΝΟ της παρ.3.  Τι σημαίνει αυτό ; Ότι είναι πολύ πιθανό, ο στρατός της γείτονος εντός του ΝΑΤΟ, να ονομάζεται «Μακεδονικός» ! Ούτε «Βορειομακεδονικός», ούτε «ο στρατός της Βόρειας Μακεδονίας», ούτε οτιδήποτε άλλο. Κι αυτό γιατί απλά, οι γείτονές μας θα μπορούν να επικαλεστούν την διαφορετική έννοια που δίνουν στη λέξη «Μακεδονικός» η οποία είναι «διακριτώς διαφορετική» από  την έννοια που δίνει σε αυτόν η Ελλάδα, ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΟΣΑ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 7 της Συμφωνίας, στο οποίο γίνεται ευθεία αναφορά-παραπομπή στο εδάφιο (δ) της παρ. 3 του Άρθρου 1 αυτής.

Ότι, επίσης και για τον ίδιο ως άνω λόγο, τόσο οι πολίτες με διαβατήρια με τη σήμανση «Δημοκρατία της Μακεδονίας», όσο και τα προϊόντα της πΓΔΜ με ετικέτες «Μακεδονικός/η/ο» θα μπορούν να «κυκλοφορούν» ελεύθερα εντός της ΕΕ, με βάση τα όσα προβλέπει η Συμφωνία στην παρ. 10 αλλά και στο εδάφιο (θ) της παρ. 3 του Άρθρου 1 αυτής (έτσι όπως αυτά έχουν αναλυθεί στο 1^ο Μέρος αυτής της ανάλυσης).

Ξεκάθαρα πράγματα.

Το εδάφιο (β) της παρ. 4 του Άρθρου 2, αναφέρεται στις ενέργειες που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα, όσον αφορά την υποστήριξη της ένταξης της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.

Τι ακριβώς προβλέπεται λοιπόν.

Ότι με τη λήψη από την Ελλάδα της γνωστοποίησης από την πΓΔΜ ότι η Συμφωνία έχει κυρωθεί από το κοινοβούλιο της τελευταίας, η Ελλάδα θα :

Α) «γνωστοποιήσει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της ΕΕ, ότι υποστηρίζει την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ της πΓΔΜ, υπό το όνομα και τις ορολογίες του Άρθρου 1 της Συμφωνίας». Τελεία. Χωρίς όρους, χωρίς προϋποθέσεις και μάλιστα έχοντας πάντα υπ’ όψιν την πρόβλεψη της παρ. 1 του ίδιου Άρθρου 2 της Συμφωνίας, όπου η Ελλάδα συμφώνησε να μην αντιταχθεί, ΟΧΙ ΜΟΝΟ στην έναρξη των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ, αλλά και ΣΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ της γείτονος σε αυτή !

Β) «γνωστοποιήσει στον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, ότι υποστηρίζει να απευθυνθεί πρόσκληση ένταξης προς την πΓΔΜ από το ΝΑΤΟ». Εδώ όμως, υπάρχει η πρόβλεψη δύο όρων τους οποίους θα πρέπει να τηρήσει η πΓΔΜ. Ο πρώτος, εξαιρετικά περίεργος κατά την προσωπική μου άποψη, έχει να κάνει με την έκβαση του δημοψηφίσματος στη γειτονική χώρα. Το αποτέλεσμα δηλαδή του δημοψηφίσματος, θα πρέπει να «συνάδει με» (ή να είναι «συνεπές με» σύμφωνα με την ακριβή μετάφραση του “consistent with” του αγγλικού κειμένου) τη Συμφωνία. Ο δεύτερος όρος έχει να κάνει με τις Συνταγματικές αλλαγές στις οποίες θα πρέπει να προβεί η πΓΔΜ. Θα πρέπει δηλαδή να έχουν ολοκληρωθεί και ψηφιστεί από το κοινοβούλιο της γειτονικής χώρας στο σύνολό τους, έτσι όπως προβλέπονται στη Συμφωνία.

Μόνο όταν ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΟΡΟΙ εκπληρωθούν από πλευράς της πΓΔΜ, μόνο τότε η Ελλάδα «θα κυρώσει το Πρωτόκολλο για την ένταξη της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ». Προβλέπεται μάλιστα ότι η κύρωση αυτή θα ολοκληρωθεί μαζί με την διαδικασία κύρωσης της παρούσας Συμφωνίας, εννοώντας (έτσι όπως προσωπικά το καταλαβαίνω) ότι η κύρωση της ένταξης της πΓΔΜ από τη χώρα μας στο ΝΑΤΟ, θα γίνει μαζί με την κύρωση της Συμφωνίας από το Ελληνικό κοινοβούλιο (ότι μπορεί να σημαίνει χρονικά αυτό το «μαζί»).

Όσον αφορά τον πρώτο όρο, αυτόν της οπωσδήποτε θετικής έκβασης του δημοψηφίσματος στη γειτονική χώρα, δύο πράγματα μπορεί να συμβαίνουν. Είτε η βεβαιότητα για την θετική έκβαση του δημοψηφίσματος είναι τόσο μεγάλη, που δεν προκάλεσε αντιρρήσεις από την πλευρά της πΓΔΜ για την μη συμπερίληψη ενός τέτοιου όρου στη Συμφωνία, είτε το ερώτημα που πρόκειται να τεθεί στους πολίτες της πΓΔΜ θα είναι τέτοιο, που ναι μεν να είναι «συνεπές με» τη Συμφωνία, ταυτόχρονα όμως θα «προτρέπει» τους πολίτες προς τη θετική τους ψήφο. Ένα ερώτημα (πχ) του τύπου «Συμφωνείται με την είσοδο της χώρας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, σύμφωνα με τα όσα προβλέπει η Συμφωνία …κλπ», σίγουρα είναι τελείως διαφορετικό από το «Συμφωνείτε με την αλλαγή του ονόματος και τις απαιτούμενες Συνταγματικές τροποποιήσεις …κλπ».

Όσον αφορά τον δεύτερο όρο, είναι σίγουρα σημαντικός, καθώς σημαίνει ότι η πΓΔΜ θα έχει ολοκληρώσει το σύνολο των υποχρεώσεών της απέναντι στα όσα προβλέπει η Συμφωνία, τουλάχιστον στα σημαντικότερα ζητήματα αυτής, όπως το όνομα και οι Συνταγματικές τροποποιήσεις.

Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις επί του ζητήματος και μετά την κύρωση της Συμφωνίας από την Βουλή της πΓΔΜ, ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Κοτζιάς έχει στείλει τις σχετικές επιστολές που προβλέπονται στα εδάφια (α) και (β) της παρ.4 του Άρθρου 2 της Συμφωνίας, τόσο προς την ΕΕ, όσο και προς το ΝΑΤΟ.

Το (σχετικά) περίεργο εδώ είναι ότι ο Πρόεδρος της γειτονικής χώρας κ. Ιβάνοφ, δήλωσε ότι δεν πρόκειται να υπογράψει τη σχετική κύρωση της Συμφωνίας, και θα την αναπέμψει ώστε να ξανασυζητηθεί, όπως άλλωστε αναμενόταν. Πριν δηλαδή καν την ΟΡΙΣΤΙΚΗ κύρωση από την Βουλή της πΓΔΜ, η οποία θα πρέπει να φέρει υποχρεωτικά και την υπογραφή του Προέδρου της χώρας, σπεύσαμε να στείλουμε τις σχετικές επιστολές προς τους δύο διεθνείς οργανισμούς, αποδεχόμενοι ίσως το … «τετελεσμένο» του πράγματος !

Πιθανόν για να αποδειχθεί ότι ... και άλλες χώρες έχουν πρόβλημα, τόσο με την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην ΕΕ της πΓΔΜ, όπως ήδη (ενόσω γράφονται αυτές οι γραμμές) συνέβαινε και συνεχίζει να συμβαίνει (έχει δοθεί αναβολή στο ζήτημα για τον Ιούνιο του 2019), όσο και με την πρόσκληση ένταξής της στο ΝΑΤΟ. Αυτό όμως θα μπορούσε να αναδειχθεί και μετά την οριστική κύρωση της Συμφωνίας από την πΓΔΜ, η οποία θα έφερε και την υπογραφή του Προέδρου της χώρας. Προς τι η βιασύνη λοιπόν ; Μάλλον για να … βοηθηθεί ο κ. Ζάεφ στο δημοψήφισμα, εφόσον (έστω και μετά την αναβολή της συζήτησης στην ΕΕ), θα έχει «στα χέρια του το χαρτί» της έναρξης των διαπραγματεύσεων (τον Ιούνιο του 2019).

Προσπερνώ το Άρθρο 3 της Συμφωνίας, από το οποίο, αν εξαιρέσει κανείς το προοίμιό της, ξεκινούν οι … «αντιγραφές» από τα Άρθρα και τις παραγράφους της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 (τα Άρθρα 2, 3 και 4 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας (πχ), έχουν μεταφερθεί και μετατραπεί στις τρεις πρώτες παραγράφους του Άρθρου 3 της παρούσας). Εξαίρεση αποτελεί η παρ.4 του Άρθρου, η οποία αναφέρεται, κατ’ αρχήν στην δέσμευση και των δύο χωρών «να μην επιχειρούν, υποκινούν, υποστηρίζουν ή/και ανέχονται οποιεσδήποτε πράξεις ή δραστηριότητες μη φιλικού χαρακτήρα κατά του άλλου μέρους», αλλά και στην πρόβλεψη μιας … απλής αλληλοενημέρωσης μεταξύ της Ελλάδας και της πΓΔΜ, σε περίπτωση που κάποια από τις δύο χώρες, καταστεί γνώστης πληροφοριών «χρησιμοποίησης» της επικράτειάς του «από οποιοδήποτε τρίτο κράτος, Οργανισμό, ομάδα ή άτομο που προβαίνει ή αποπειράται να προβεί σε ανατρεπτικές, αποσχιστικές δράσεις ή δράσεις ή δραστηριότητες που απειλούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ειρήνη, τη σταθερότητα ή την ασφάλεια του άλλου Μέρους». Αν και η … «στόχευση» της πρόβλεψης, όσον αφορά τουλάχιστον τα «τρίτα κράτη» είναι σχετικά εμφανής, δε θέλει νομίζω μεγάλη ανάλυση για να υποστηρίξει κάποιος ότι μία απλή … αλληλοενημέρωση, όταν κι εάν γίνεται μεταξύ των δύο χωρών, δε σημαίνει τίποτε απολύτως, εάν δεν υπάρξει σαφής δέσμευση για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων εναντίον αυτών των ενεργειών, και των συνεπειών που θα υφίσταται το κράτος που δε θα προβεί στα προβλεπόμενα αυτά μέτρα.

Όσο για τα υπόλοιπα των όσων αναφέρονται εδώ, θα τα ξανασυναντήσουμε σε πιο αναλυτική μορφή σε επόμενα Άρθρα της Συμφωνίας, όπου και θα σχολιαστούν.

Στο Άρθρο 4 της Συμφωνίας, έχουμε μία αρνητική για τη χώρα μας τροποποίηση του Άρθρου 6 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του ’95.

Ενώ λοιπόν το Άρθρο 6 της Ενδιάμεσης προέβλεπε ότι η πΓΔΜ, και ΜΟΝΟ αυτή, δήλωνε επίσημα πως τίποτε στο Σύνταγμά της, και ιδιαίτερα στο Προοίμιό του, και τα Άρθρα 3 και 49, μπορεί ή θα μπορούσα να ερμηνευθεί ότι αποτελεί τη βάση οποιασδήποτε διεκδίκησης οποιασδήποτε περιοχής δεν περιλαμβάνεται στα υφιστάμενα σύνορά της ή ότι της επιτρέπει οποιαδήποτε παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις άλλου κράτους, στο Άρθρο 4 πλέον της παρούσας Συμφωνίας, τόσο η Ελλάδα, όσο και η πΓΔΜ δηλώνουν επίσημα και δεσμεύονται για όλα τα παραπάνω. Με δυο λόγια, και χωρίς καμία διάθεση να υποστηρίξω ότι οι ανωτέρω προβλέψεις δεν είναι ορθές, εν τούτοις, με την αποδοχή ΚΑΙ από την Ελλάδα αυτών των προβλέψεων, δημιουργείται η «αίσθηση» σε όποιον διαβάσει αυτό το σημείο, ότι είναι πιθανόν ΚΑΙ στο Σύνταγμα της χώρα μας να περιλαμβάνονται ήδη ή υπάρχει περίπτωση να περιληφθούν στο μέλλον, διατυπώσεις που να υπονοούν εδαφικές διεκδικήσεις ή αλυτρωτικές διαθέσεις !

Άλλη μία (κατά τη γνώμη μου) αχρείαστη ή και προσβλητική για την Ελλάδα παραχώρηση, προς «χάριν» της Συμφωνίας.

Το Άρθρο 5 της Συμφωνίας, είναι αντιγραφή από το Άρθρο 9 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας και αναφέρεται στις αρχές και τις αξίες Διεθνών Οργανισμών (αναφέρονται ονομαστικά) από τις οποίες και τα δύο κράτη οφείλουν να καθοδηγούνται κατά την διεξαγωγή των υποθέσεών τους.

Η παρ. 1 του Άρθρου 6 της Συμφωνίας, είναι μία «ενισχυμένη» (ας μου επιτραπεί ο όρος) αντιγραφή της παρ. 1 του Άρθρου 7 της Ενδιάμεσης. Ενισχυμένη διότι έχει επεκτείνει τις προβλέψεις της, ώστε να συμπεριλάβει σε αυτές περισσότερες περιπτώσεις.

Ενώ λοιπόν στην παρ. 1 του Άρθρου 7 της Ενδιάμεσης, προβλέπεται ότι «κάθε Μέρος, θα λάβει αμέσως αποτελεσματικά μέτρα για την απαγόρευση εχθρικών ενεργειών ή προπαγάνδας από κρατικά ελεγχόμενες υπηρεσίες και να αποθαρρύνει δράσεις από ιδιωτικές οντότητες που πιθανόν να υποδαυλίζουν την βία, το μίσος ή την εχθρότητα εναντίον του άλλου Μέρους», στην παρ. 1 του Άρθρου 6 της παρούσας Συμφωνίας, οι προβλέψεις αυτές εξαιρούν πλέον τις «ιδιωτικές οντότητες», για να τις συμπεριλάβει αμέσως μετά με ιδιαίτερη αναφορά στις επόμενες παραγράφους, αλλά και επεκτείνεται πλέον και στις υπηρεσίες που «αμέσως ή εμμέσως ελέγχονται από το κράτος». Στις υπηρεσίες αυτές, προφανώς περιλαμβάνονται το σύνολο των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ), αλλά και κάποια Ιδιωτικού Δικαίου των οποίων τα Διοικητικά Συμβούλια ή τα πρόσωπα που ασκούν διοίκηση, διορίζονται με υπουργικές αποφάσεις.

Μέχρις εδώ, όλα καλά (όσο μπορεί να είναι).

Οι δύο επόμενες παράγραφοι όμως του Άρθρου 6 της Συμφωνίας, θεωρώ σίγουρο ότι θα προκαλέσουν εντάσεις, κυρίως όσον αφορά στην ερμηνεία των όσων αναφέρουν.

Η παρ. 2 προβλέπει ότι «Κάθε Μέρος, θα λάβει αμέσως αποτελεσματικά μέτρα για να αποθαρρύνει και να αποτρέπει την εκδήλωση πράξεων από ιδιωτικούς φορείς, που πιθανόν να υποδαυλίζουν την βία, το μίσος ή την εχθρότητα εναντίον του άλλου Μέρους. Εάν ένας ιδιωτικός φορέας στο έδαφος ενός Μέρους εμπλακεί σε τέτοιου είδους δραστηριότητες, χωρίς να το γνωρίζει αυτό το Μέρος, αυτό το Μέρος, μόλις λάβει γνώση αυτών των ενεργειών, θα λάβει αμέσως όλα τα απαραίτητα μέτρα που του παρέχει ο νόμος»

Η δε παρ. 3 αναφέρει ότι «Κάθε Μέρος θα αποτρέπει και θα αποθαρρύνει ενέργειες περιλαμβανομένων των προπαγανδιστικών, από ιδιωτικούς φορείς, που πιθανόν να υποδαυλίζουν τον σωβινισμό, την εχθρότητα, τον αλυτρωτισμό και τον αναθεωρητισμό ενάντια στο άλλο Μέρος».

Εδώ λοιπόν προκύπτουν βασικά ερωτήματα, στα οποία ελπίζω κάποιος να μπορεί να δώσει μία πλήρη και απόλυτα πειστική απάντηση.

Θα μπορεί ή όχι (πχ) ένα άγημα των ΛΟΚ ή όποιου άλλου Σώματος, σε κάποια από τις παρελάσεις των Εθνικών Επετείων, ή ακόμη και κατά την προσέλευση ή αποχώρησή του από το χώρο της παρέλασης, να τραγουδήσει τον δεύτερο στίχο του «Μακεδονία ξακουστή», ο οποίος αναφέρει «Είσαι και θα ‘σαι Ελληνική, Ελλήνων το καμάρι», ή κάτι τέτοιο πρόκειται να θεωρηθεί παράβαση των όρων της Συμφωνίας ;

Θα μπορεί κάποιος ιστορικός ή κάποιος καθηγητής Πανεπιστημίου, οι οποίοι δεν αποδέχονται τα όσα προβλέπει η Συμφωνία, να δώσουν διαλέξεις οι οποίες να αντικρούουν τα όσα αυτή αναφέρει, ή κάτι τέτοιο μπορεί να ερμηνευθεί ως «προπαγάνδα ή υποδαύλιση του σωβινισμού, της εχθρότητας …» κλπ ;

Θα μπορούν συλλογικότητες ανά την Ελλάδα, να διοργανώσουν εκδηλώσεις για την προώθηση της ιστορικής αλήθειας για την μία και αδιαίρετη, ιστορική και πολιτισμική ελληνικότητα της Μακεδονίας, ή κάτι τέτοιο θα μπορεί να ερμηνευθεί επίσης ως «εκδήλωση πράξεων που υποδαυλίζουν την βία, το μίσος …» (κλπ), εναντίον του άλλου Μέρους» ;

Θα μπορεί, τέλος, αυτή η κριτική ανάλυση της Συμφωνίας, να υπάρχει ακόμη και να κυκλοφορεί ελεύθερη ως κατάθεση γνώμης ενός απλού πολίτη, ή πρόκειται να κληθώ, τόσο προσωπικά όσο και όσοι την αναδημοσιεύσουν, να την … αποσύρουν από την δημοσιότητα ;!

Με όλη την δύναμη της ψυχής μου, εύχομαι να είμαι υπερβολικός σε αυτές τις απορίες.

Στην κριτική του Άρθρου 7, έχω αναφερθεί στο Πρώτο Μέρος αυτής της ανάλυσης.

Το μόνο ίσως που μπορεί να προστεθεί εδώ ως παρατήρηση-σχολιασμός, είναι αυτό που αναφέρει η τελευταία παράγραφος 5 αυτού του (τόσο σημαντικού και απόλυτα διευκρινιστικού για τους όρους και τις ορολογίες) Άρθρου, η οποία αναφέρει πως «Τίποτε στην παρούσα συμφωνία δεν αποσκοπεί στο να υποτιμήσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο, ή να αλλοιώσει ή να επηρεάσει τη χρήση από τους πολίτες εκάστου Μέρους»

Με απλά λόγια, κάθε πολίτης, κυρίως της πΓΔΜ, θα μπορεί να συνεχίσει να αυτοπροσδιορίζεται ως «Μακεδόνας» (σκέτο), επικαλούμενος την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά της «δικής του Μακεδονίας» και ότι μιλά την «Μακεδονική γλώσσα», χωρίς να αποδέχεται ότι αυτή «ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών».

Και πάμε στο, επίσης πολύ σημαντικό, Άρθρο 8 της Συμφωνίας, στο οποίο (δυστυχώς) δεν έγινε και δε γίνεται εκτενής αναφορά από κανέναν.

Το Άρθρο αυτό, αναφέρεται στα σύμβολα, τα μνημεία αλλά (κυρίως) και στα ήδη υπάρχοντα και χρησιμοποιούμενα, αλλά ΚΑΙ τα υπό έκδοση ΝΕΑ σχολικά εγχειρίδια (βιβλία) και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως χάρτες, ιστορικούς άτλαντες και οδηγούς διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΧΩΡΕΣ.

Το γεγονός δε των προβλέψεων αυτού Άρθρου, εάν το συσχετίσει κανείς με τις προβλέψεις των παραγράφων 2 και 3 του Άρθρου 7 αλλά και της παραγράφου 1 του Άρθρου 16 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, θα εντοπίσει σχετικά εύκολα τις, δυσμενείς για την Ελλάδα, αλλαγές-τροποποιήσεις που υπάρχουν στην παρούσα Συμφωνία.

Και μπορεί μεν, η παρ. 1 του Άρθρου 8 της υπό κρίση Συμφωνίας, η οποία αναφέρει ότι «εάν οιοδήποτε από τα Μέρη, πιστεύει ότι ένα ή περισσότερα σύμβολα τα οποία συνιστούν μέρος της ιστορικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς του, χρησιμοποιείται από το άλλο μέρος, θα θέσει υπ’ όψιν του άλλου Μέρους τη χρήση την οποία επικαλείται, και το άλλο μέρος θα προβεί στις κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το ζήτημα και να διασφαλίσει το σεβασμό στην προαναφερόμενη κληρονομιά», να είναι σχεδόν αντιγραφή της παρ. 3 του Άρθρου 7 της Ενδιάμεσης, εν τούτοις, στην Ενδιάμεση Συμφωνία, προβλεπόταν ότι εάν οποιοδήποτε από τα Μέρη λάμβανε μία τέτοια ειδοποίηση από το άλλο Μέρος, διατηρούσε το δικαίωμα να υποδείξει-επισημάνει τον ή τους λόγους για τους οποίους δε θα θεωρούσε απαραίτητο να αναλάβει οποιαδήποτε διορθωτική δράση. Αυτό το δικαίωμα πλέον αφαιρείται ΚΑΙ από τις δύο πλευρές. Κι εάν αυτό ορθώς (κατά τη γνώμη μου) γίνεται για την πλευρά της πΓΔΜ, δεν είμαι σίγουρος για το τι μπορεί να γίνει σε περίπτωση που η Ελλάδα λάβει κάποια ειδοποίηση από την πΓΔΜ, πως κάποιο από τα σύμβολα της «Μακεδονικής» ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (το ποια θα είναι, πότε θα ξεκινά και ποια τα σύμβολά της παραμένει ένα … μυστήριο), την οποία το γειτονικό κράτος θα θεωρεί ως «δική του» και «διακριτώς διαφορετική» από αυτή της χώρας μας, σύμφωνα πάντα με την έννοια που η κάθε χώρα της δίνει, χρησιμοποιείται από αυτή (δηλαδή από την Ελλάδα).

Η παρ. 2 του ίδιου Άρθρου (ακολουθεί πιο κάτω ο ανάλογος σχολιασμός της), αν και προσπαθεί να … διορθώσει κάπως τα πράγματα, γνώμη μου είναι ότι απλά περιπλέκει πιθανόν περισσότερο το ζήτημα.

Η παρ. 3 του Άρθρου, εξεταζόμενη υπό το πρίσμα της παρ. 2 του Άρθρου 7 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, εκτός του ότι επιβεβαιώνει σε μεγάλο βαθμό της αδιαλλαξία της πΓΔΜ, όσον αφορά τη χρήση του εξαιρετικά σημαντικού συμβόλου του «Ήλιου της Βεργίνας», είναι πιθανό να αποτελέσει αντικείμενο αντιπαραθέσεων στη γειτονική χώρα, λόγω των προβλέψεών της.

Η πρόβλεψη της παρ. 2 του Άρθρου 7 της Ενδιάμεσης, προέβλεπε ακόμη από το «μακρινό» 1995, ότι «Από τη θέση σε ισχύ της Ενδιάμεσης Συμφωνίας, η πΓΔΜ θα έπαυε να  χρησιμοποιεί με οποιοδήποτε τρόπο το σύμβολο, σε όλες τις μορφές του, που επιδεικνύεται στην εθνική του σημαία, πριν τη θέση σε ισχύ (αυτής της Συμφωνίας)»

Σε επιστολή του προς τον κ. Βανς, τότε Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ για τον διάλογο μεταξύ Ελλάδας-πΓΔΜ, και πριν την υπογραφή της Συμφωνίας τον Οκτώβριο του 1995, στις 13 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους, ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας κ. Παπούλιας γνωστοποιούσε ότι «το σύμβολο στο οποίο αναφέρεται η ανωτέρω αναφερόμενη παρ.2 του Άρθρου 7, είναι ο Ήλιος ή Αστέρι της Βεργίνας, σε όλες τις ιστορικές του μορφές». Ο κ. Βανς απλά μεταβίβασε την επιστολή προς τον τότε υπουργό Εξωτερικών της πΓΔΜ κ. Τσερβενκόφσκι, ο οποίος την ίδια κιόλας ημέρα απάντησε προς τον κ. Βανς πως (σε απλή μετάφραση) «τίποτε το οποίο δεν έχει υπογραφεί συγκεκριμένα από την πλευρά τους, δεν τους δεσμεύει» !

Ελπίζω να γίνεται κατανοητό το με ποιο τρόπο η γειτονική χώρα, έχει σκοπό να ερμηνεύσει ΚΑΙ την παρούσα Συμφωνία στις βασικές τις προβλέψεις, από τη θέση της σε ισχύ.

Από τότε έχουν περάσει 23 χρόνια. Εάν δε περίμενε κανείς ότι η πλευρά της πΓΔΜ, εκτός από το γεγονός ότι αφαίρεσε τον « Ήλιο της Βεργίνας» από την εθνική της σημαία, θα σταματούσε ταυτόχρονα και να θεωρεί και να χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο σύμβολο ως μέρος της δικής της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, οι προβλέψεις της παρ. 3 του Άρθρου 8 της παρούσας Συμφωνίας, έρχονται να τον διαψεύσουν.

Και αυτό διότι, 23 χρόνια μετά, επιβεβαιώνεται ότι η πΓΔΜ συνεχίζει να χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο σύμβολο, καθότι διαφορετικά δε θα χρειαζόταν να υπάρχει καν η παρ. 3 του Άρθρου 8, η οποία προβλέπει πως η γειτονική χώρα «δε θα χρησιμοποιήσει ξανά, καθ’ οιονδήποτε τρόπο και σε όλες τις μορφές του, το σύμβολο που πριν απεικονιζόταν στην προηγούμενη εθνική του σημαία». Ενδιάμεση παρατήρηση … Η αδυναμία της πΓΔΜ να δεχθεί την ΞΕΚΑΘΑΡΗ αναφορά στον «Ήλιο της Βεργίνας», σε αυτό το σημείο συνεχίζει να «συναντά» την αδυναμία της Ελληνικής πλευράς, παρά την προϊστορία με τις ανταλλαγές επιστολών που προαναφέρθηκαν για το θέμα, να ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ τη συγκεκριμένη και ξεκάθαρη (και όχι περιγραφική) αναφορά του. Και συνεχίζει η παρ.3 «Εντός έξι μηνών από τη θέση σε ισχύ της παρούσας Συμφωνίας, το Δεύτερο Μέρος (η πΓΔΜ) θα προβεί στην αφαίρεση του συμβόλου που πριν απεικονιζόταν στην προηγούμενη εθνική του σημαία, από όλους τους δημόσιους χώρους και δημόσιες χρήσεις στην επικράτειά του». Για να καταλήξει πως «αρχαιολογικά τεχνουργήματα, δεν εντάσσονται στο πεδίο αυτής της πρόνοιας», για να αποφευχθεί ίσως ο κίνδυνος, μήπως στην «αγωνία» τους να αφαιρέσουν τον «Ήλιο της Βεργίνας» από παντού, οι αρχές της πΓΔΜ έδιναν την εντολή να αφαιρεθεί με … σφυρί και καλέμι από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρίσκονται στη χώρα !!!

Κι αφού επισημανθεί και πάλι, ότι το συγκεκριμένο σύμβολο συνεχίζει να χρησιμοποιείται ακόμη και μέχρι σήμερα από τις αρχές της πΓΔΜ, τόσο σε δημόσιους χώρους, όσο και σε άλλες δημόσιες χρήσεις, ας αναφερθώ στα προβλήματα που δημιουργούνται από την (κατ’ εμέ) αόριστη και με τεράστιες ελλείψεις αυτή διατύπωση. Ακόμη κι εάν δεχθούμε ότι η πΓΔΜ δέχεται ότι ο «Ήλιος της Βεργίνας» ΔΕΝ αποτελεί στοιχείο της δικής της ιστορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, κάτι το οποίο δεν μπορεί να είναι βέβαιο, εάν λάβουμε υπ’ όψιν μας ότι και στην προηγούμενη δέσμευσή της στην Ενδιάμεση Συμφωνία του ’95, ότι θα «έπαυε να χρησιμοποιεί με οποιοδήποτε τρόπο το σύμβολο σε όλες τις μορφές του …», εν τούτοις το μόνο που έκανε ήταν να το αφαιρέσει από την εθνική του σημαία, αλλά να συνεχίσει να το χρησιμοποιεί «σε δημόσιους χώρους και δημόσιες χρήσεις», στηριζόμενη στο ότι «δε δεσμευόμαστε σε τίποτε το οποίο δεν έχουμε υπογράψει συγκεκριμένα» (επιστολή Τσερβενκόφσκι σε Βανς, Σεπ.1995), ποιος αποκλείει και πού αυτό προβλέπεται ότι (πχ) οποιοσδήποτε Σύλλογος, Σωματείο ή άλλη συλλογικότητα, οποιαδήποτε αθλητική ομάδα ή οποιοδήποτε κτίριο το οποίο δε στεγάζει ή δεν αποτελεί δημόσια υπηρεσία, θα σταματήσει να χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο σύμβολο ;! Και ποιες οι κυρώσεις ή τα μέτρα που μπορούν να αναληφθούν σε αυτή την περίπτωση, και από ποιον ;! Ποια η συγκεκριμένη δέσμευση από την πΓΔΜ ότι αυτό το «έργο» μπορεί να το ολοκληρώσει εντός έξι μηνών, και ποιες οι συνέπειες εάν ζητήσει … παράταση με σκοπό να … συμμορφωθεί στην πρόβλεψη το σύνολο των δημόσιων υπηρεσιών της ;!

Θα μου επιτραπεί εδώ παρεμβατικά να σημειώσω, ότι ο αναγνώστης θα πρέπει να κατανοήσει πως, οι Διεθνείς Συμφωνίες, κυρίως δε αυτού του τύπου, κρίνονται για την αποτελεσματικότητά τους, από την όσο το δυνατό πιο άριστη συγκεκριμενοποίηση των όρων και των εννοιών που χρησιμοποιούνται κατά την διατύπωσή τους.

Και στο συγκεκριμένο θέμα (κατά τη γνώμη μου), υπάρχει τεράστιο πρόβλημα.

Και πάμε στο σχολιασμό της παρ. 2 του Άρθρου 8, το οποίο προβλέπει ότι (πάλι) «εντός έξι μηνών από τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας (η πΓΔΜ) θα επανεξετάσει το καθεστώς των μνημείων, δημόσιων κτιρίων και υποδομών στην επικράτειά του, και στο μέτρο που αυτά αναφέρονται καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην αρχαία Ελληνική Ιστορία και πολιτισμό, που συνιστούν αναπόσπαστο συστατικό της ιστορικής ή πολιτιστικής κληρονομιάς του Πρώτου Μέρους (της Ελλάδας), θα προβεί στις κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες για να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το ζήτημα και να διασφαλίσει το σεβασμό στην προαναφερόμενη κληρονομιά».

Τα ερωτήματα που προκύπτουν από την ασάφεια αυτής της παραγράφου, είναι τόσα πολλά, που θα χρειαζόταν ίσως σελίδες επί σελίδων για να διατυπωθούν στην πληρότητά τους.

Ας αναφερθώ στα πιο (κατά τη γνώμη μου) σημαντικά.

Ποια ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ μνημεία μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, αναφορά στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία και πολιτισμό ; Ποια «λίστα» τα αναφέρει και από ποιον έχει ή θα κριθεί η ορθότητά της ; Έχει προβλεφθεί κάποια «Κοινή Διεπιστημονική  Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων» για το ζήτημα , όπως «καλή ώρα» αυτή που προβλέπεται στην παρ. 5 του ίδιου Άρθρου, για ζητήματα αναθεώρησης των σχολικών βιβλίων ;! Ποιος εγγυάται ότι αυτά τα μνημεία (πλην όσων … «βγάζουν μάτι») θα δεχθεί η πΓΔΜ πως «αναφέρονται στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία και πολιτισμό» ; Τι σημαίνει αυτό το … «θα επανεξετάσει» της Συμφωνίας ; Και ποιο είναι αυτό το «μέτρο που αυτά (θα κριθεί ότι) αναφέρονται στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία και πολιτισμό» ; Ποιες είναι (επιτέλους) αυτές οι «κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες» που θα αναλάβει η πΓΔΜ για να «αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το ζήτημα» ; Τι σημαίνει «αποτελεσματικά» ; Και ποιος θα κρίνει ότι οι ενέργειες αυτές συμβαδίζουν ή όχι με το «πνεύμα» των προβλέψεων αυτής της παραγράφου ; Και ποιος ο χρόνος της … αποτελεσματικής αντιμετώπισης αυτών των ζητημάτων από την πΓΔΜ, από τη στιγμή που η πρόβλεψη της παραγράφου κάνει λόγο ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ για την ΕΝΑΡΞΗ (και υποθετικά τη λήξη) ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗΣ μέσα σε έξι μήνες, ΚΑΙ ΟΧΙ για την ολοκλήρωση των ενεργειών της ;

Αυτά είναι μερικά μόνο από τα ζητήματα που δημιουργούνται, όταν (ηθελημένα ή όχι) οι προβλέψεις μιας Συμφωνίας που συντάχθηκε με σκοπό να τα λύσει, όχι μόνο δεν το επιτυγχάνει αλλά, η ασάφεια και η αοριστία της διατύπωσής τους, δημιουργεί νέα και ίσως ακόμη μεγαλύτερα.

Συνεχίζοντας στην παρ. 4 του Άρθρου 8, διαπιστώνει κανείς ότι τα ερωτηματικά που δημιουργούνται από τις προβλέψεις της, με τη στόχευση των περισσότερων -μέχρι στιγμής- επικριτών της Συμφωνίας, να έχει επικεντρωθεί (κυρίως) στα προϊόντα που φέρουν τις σημάνσεις «ΠΟΠ» και «ΠΓΕ», αντί να (τουλάχιστον) περιορίζονται, αντιθέτως πολλαπλασιάζονται !

Διαβάζουμε. «Έκαστο Μέρος, δεσμεύεται από τις συστάσεις της Συνδιάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Τυποποίηση των Γεωγραφικών Ονομάτων, σε σχέση με τη χρήση των επίσημων γεωγραφικών ονομάτων και τοπωνυμίων στην επικράτεια του άλλου Μέρους, δίδοντας με αυτό τον τρόπο προτεραιότητα στη χρήση των ενδωνύμων έναντι των εξωνύμων». Μάλιστα. Για να μην γράψω αμέσως ότι, με βάση αυτή την πρόβλεψη-διατύπωση, τίθεται υπό αμφισβήτηση, ή -τουλάχιστον- υπό μία μακρά και χωρίς βέβαιο και αμοιβαία αποδεκτό αποτέλεσμα, συζήτηση, το δικαίωμα τόσο στην πΓΔΜ, όσο και στην Ελλάδα, να χρησιμοποιούν τον όρο «Μακεδονικός/η/ο» όταν οι ιδιωτικές τους εταιρείες παραγωγής προϊόντων θελήσουν να τα σημάνουν ως προϊόντα ΠΟΠ ή ΠΓΕ με αυτό τον προσδιορισμό, ας το αναλύσω λίγο περισσότερο, για να καταδείξω την ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ έννοια που κρύβει επιμελώς αυτή η παράγραφος.

Θα πρέπει δε να σημειώσω ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΟΛΟΥ ΠΕΡΙΕΡΓΟ που η παράγραφος αυτή, ενώ στην πρώτη της ανάγνωση φαίνεται να αφορά την Τυποποίηση Προϊόντων, εν τούτοις περιλαμβάνεται σε ένα Άρθρο της Συμφωνίας, που έχει να κάνει με «σύμβολα» και τη χρήση τους, «μνημεία» και την ιστορική και πολιτιστική τους κληρονομιά, και (λίγο παρακάτω) με εκπαιδευτικά ζητήματα.

Και εξηγούμαι.

Η παράγραφος αυτή, έχει ΑΜΕΣΗ ΣΧΕΣΗ με την περίπτωση (γ) της παρ. 3 του Άρθρου 1 της Συμφωνίας, η οποία (εάν θυμάστε) ανέφερε ότι «η επίσημη γλώσσα του Δεύτερου Μέρους θα είναι η «Μακεδονική γλώσσα», ΟΠΩΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ, που διεξήχθη στην Αθήνα το 1977 … κλπ» (τα κεφαλαία δικά μου).

Οι Συνδιασκέψεις λοιπόν των Ηνωμένων Εθνών για την Τυποποίηση των Γεωγραφικών Ονομάτων, δεν ασχολούνται (απλά) με την διαδικασία και τους όρους της τυποποίησης προϊόντων, όπως πιθανά να νομίζει κανείς, αλλά με την διαρκή προσπάθεια του ΟΗΕ για την δημιουργία ενός κοινού και διεθνούς επικοινωνιακού συστήματος που αφορά στην αναγραφή των Γεωγραφικών Ονομάτων, με σκοπό την διευκόλυνση της ομαλής και χωρίς προβλήματα επικοινωνίας της παγκόσμιας κοινωνίας, σε όλα τα επίπεδα.

Οι συνδιασκέψεις αυτές πραγματοποιούνται κάθε πέντε χρόνια σε διαφορετική κάθε φορά χώρα. Σημαντικότερη από αυτές ήταν  η Διεθνής Διάσκεψη της «Ομάδας Εμπειρογνωμόνων», γνωστής ως UNGEGN (United Nations Group of Experts on Geographical Names), η οποία πραγματοποιήθηκε με σκοπό την προαγωγή  παγκοσμίως της ενιαίας χρήσης των ορθών τοπωνυμίων. Η «Ομάδα Εμπειρογνωμόνων» επιλαμβάνεται έκτοτε όλων των θεμάτων, που αφορούν στην Τυποποίηση, και περιλαμβάνει: εμπειρογνώμονες τοπωνυμίων, όπως Χαρτογράφους, Γεωγράφους, Ιστορικούς, Γλωσσολόγους, Χωροθέτες, Τοπογράφους κ.α

Ελπίζω να έχετε αρχίσει να καταλαβαίνετε.

Η Τυποποίηση, είναι ουσιαστικά ένα σημειωτικό σύστημα, πολύ χρήσιμο τόσο σε όποιον επιθυμεί να αγοράσει, όπου γης, ένα προϊόν από συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, όσο και σε κάποιον που επιθυμεί να επισκεφθεί ή επισκέπτεται ήδη μια χώρα, στις διακρατικές σχέσεις και ανταλλαγές, στις σχέσεις ενός κράτους ή ενός φορέα με διεθνείς οργανισμούς και σε πολλούς άλλους τομείς.

Σε Ενημερωτικό δελτίο της, η UNGEGN τονίζει πολύ διευκρινιστικά και ξεκάθαρα ότι:

«Τα τοπωνύμια προσδιορίζουν και αντικατοπτρίζουν την κουλτούρα, την πολιτιστική κληρονομιά και την φυσιογνωμία του τοπίου» και ότι: «η συνεπής χρήση των ορθών τοπωνυμίων μπορεί να ωφελήσει τις τοπικές, εθνικές και διεθνείς κοινότητες, που δραστηριοποιούνται στους τομείς : συναλλαγών και εμπορίου, απογραφής πληθυσμού και εθνικών στατιστικών, ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και κτηματολογίου, αστικού και περιφερειακού σχεδιασμού, περιβαλλοντικής διαχείρισης, … στρατηγικής ασφάλειας και ειρηνευτικών αποστολών, επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης, παραγωγής χαρτών και ατλάντων, αυτόματης πλοήγησης, τουρισμού και τηλεπικοινωνιών».

Για να μη σας κουράσω περισσότερο με τίτλους, όρους και ερμηνείες, η παρ. 4 του Άρθρου 8 της Συμφωνίας, ουσιαστικά και τυπικά, δεσμεύει τη χώρα μας, η οποία (αν εξαιρέσει κανείς τον ΕΛ.Ο.Τ.) ακόμη και μέχρι σήμερα ΔΕΝ έχει συστήσει (απ’ όσο τουλάχιστον γνωρίζω) καμία Μόνιμη Εθνική Επιτροπή Τυποποίησης Γεωγραφικών Ονομάτων (σε αντίθεση -πχ- με την Κύπρο και άλλες χώρες), στη χρήση ΚΑΙ από την ίδια των επίσημων γεωγραφικών ονομάτων και τοπωνυμίων, έτσι όπως αυτά χρησιμοποιούνται στην επικράτεια του άλλου Μέρους, δηλαδή στην πΓΔΜ.

Κατά συνέπεια, οποιοιδήποτε (πχ) χάρτες σε εκπαιδευτικά βιβλία, οποιαδήποτε τουριστικά φυλλάδια ή ό,τι άλλο εκδίδεται από δημόσια αρχή στην Ελλάδα, θα πρέπει στο εξής να υιοθετεί και να αναγράφει τα γεωγραφικά τοπωνύμια της πΓΔΜ, έτσι όπως αυτή τα αναφέρει, και σε καμία περίπτωση με βάση οποιεσδήποτε παλαιότερες ιστορικές ή πολιτισμικές αναφορές.

Για παράδειγμα, όπου σε κάποια από τις προαναφερόμενες περιπτώσεις η πόλη «Μοναστήρι» αναφέρεται με αυτό το όνομα, θα πρέπει να αντικατασταθεί από το «Μπίτολα», η «Άστιβος» από το «Στιπ», η «Αντιγόνεια» από το «Νεγκόστινο» κ.ο.κ.

Θα σκεφτεί κανείς πως «ναι αλλά, το ίδιο ισχύει και για την πΓΔΜ όσον αφορά τα ελληνικά γεωγραφικά ονόματα». Σωστό. Ποια Ιστορία όμως «κουβαλά», η εκφορά και μόνο του ονόματος «Μοναστήρι», ή «Αντιγόνεια», από τα αντίστοιχα «Μπίτολα» και «Νεγκόστινο» ;

Για να το κατανοήσετε με ένα παράδειγμα. Την ίδια που αντιστοιχεί με την αντικατάσταση του «Κωνσταντινούπολη» από το «Ισταμπούλ».

Ο κίνδυνος (υπαρκτός ή όχι) της σταδιακής εξαφάνισης της αναγραφής (κυρίως) των ελληνικών τοπωνυμιών όταν αυτά αναφέρονται σε τόπους της πΓΔΜ, περιορίζεται κάπως από τις αποφάσεις του ΟΗΕ και την ακολουθούμενη Διεθνή πρακτική, σύμφωνα με την οποία χρησιμοποίηση ονομασιών διαφορετικών από αυτές που χρησιμοποιούνται από το κράτος στο οποίο ανήκει το τοπωνύμιο (εξωνύμων δηλαδή)στους χάρτες, πρέπει να αποφεύγονται, ή όταν χρησιμοποιούνται να αναφέρονται εντός παρενθέσεως, μετά το επίσημο όνομα του αντίστοιχου κράτους, για παράδειγμα «Bitola ή Μπίτολα (Μοναστήρι)». Αυτό βέβαια ισχύει και για την πΓΔΜ.

Θα πρέπει όμως να σημειωθεί εδώ, ότι υπάρχει καταγεγραμμένη η επίσημη θέση της Ελλάδας το 1982 (η οποία και ελπίζω ειλικρινά να έχει με κάποιο τρόπο ανατραπεί), στην Τέταρτη Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Τυποποίηση των Γεωγραφικών Ονομάτων, που έγινε στην Γενεύη από 24 Αυγούστου ως 14 Σεπτεμβρίου, η οποία (σύμφωνα με άρθρο του κ. Π. Αλεβαντή) ανέφερε πως «Σχετικά με τα εξώνυμα, η Ελλάς, παρά την μακρά ιστορική χρήση Ελληνικών τοπωνυμίων σε περιοχές εκτός από τα όρια του σημερινού Ελληνικού Κράτους, υποστηρίζει όλα τα σχετικά ψηφίσματα των συνδιασκέψεων των Ηνωμένων Εθνών για την τυποποίηση των γεωγραφικών ονομάτων, ιδίως όσων αναφέρονται: (α) στην κατάργηση, όσον το δυνατόν ταχύτερα των εξωνύμων σε διεθνή χρήση (χάρτες, διαβατήρια, τουριστικά φυλλάδια), και (β) στον σεβασμό των εθνικών τοπωνυμίων, όπως αυτά τυποποιούνται από την αρμόδια αρχή γεωγραφικών ονομάτων κάθε χώρας.»

Για να καταλάβει κανείς τις συνέπειες της δήλωσης, θα πρέπει να αναφέρουμε με συντομία την έννοια του «εξωνύμου». Σύμφωνα λοιπόν με την ad hoc επιτροπή εμπειρογνωμόνων, στην οποία το 1973 συμμετείχε ο ίδιος αντιπρόσωπος της χώρας μας που έκανε την ανωτέρω δήλωση, «Εξώνυμο, είναι η γραπτή μορφή ενός γεωγραφικού ονόματος που χρησιμοποιείται σε μίαν ορισμένη γλώσσα για μια γεωγραφική οντότητα που βρίσκεται εκτός από την περιοχή στην οποία η ορισμένη αυτή γλώσσα είναι επίσημη. Η μορφή του ονόματος αυτού διαφέρει από το όνομα που χρησιμοποιείται στην επίσημη γλώσσα ή γλώσσες της περιοχής στην οποία βρίσκεται η γεωγραφική οντότητα.»

Έτσι, και για παράδειγμα, αφού η Τουρκία ονομάζει την Κωνσταντινούπολη Istanbul, όλοι οι ελληνικοί χάρτες (π.χ. στα σχολεία) και τα ελληνικά τουριστικά φυλλάδια θα πρέπει να την αναφέρουν ως «Istanbul ή Ισταμπούλ (Κωνσταντινούπολη)».

Κι επειδή με όλα τα παραπάνω κινδυνεύω να χαρακτηριστώ (και) ως σωβινιστής, θέλω να σημειώσω ότι, μιας και πιστεύω ειλικρινά ότι οι άνθρωποι, όπως και η Ιστορία, πεθαίνουν πραγματικά μόνον όταν τους ξεχνάμε, ελπίζω τα επόμενα χρόνια να διαψεύσουν απόλυτα τους φόβους και τα ερωτήματά μου.

Και πάμε στην παρ. 5 του Άρθρου 8. την οποία και παραθέτω αυτούσια, για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.

«Εντός ενός μηνός από τη θέση σε ισχύ της παρούσας Συμφωνίας, τα Μέρη θα συγκροτήσουν με ανταλλαγή διπλωματικών διακοινώσεων, στη βάση της ισότητας, μια Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, σε ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, για να εξετάσει την αντικειμενική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων, βασισμένη σε αυθεντικές, στοιχειοθετημένες και επιστημονικά στέρεες ιστορικές πηγές και αρχαιολογικά ευρήματα. Οι εργασίες της Επιτροπής θα τελούν υπό την επίβλεψη των υπουργείων Εξωτερικών των Μερών, σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες εθνικές αρχές. Η Επιτροπή θα εξετάσει και, εφόσον θεωρήσει κατάλληλο, θα αναθεωρήσει οιαδήποτε σχολικά εγχειρίδια και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως χάρτες, ιστορικούς άτλαντες, οδηγούς διδασκαλίας που χρησιμοποιούνται σε έκαστο από τα Μέρη, σύμφωνα με τις αρχές και τους σκοπούς της ΟΥΝΕΣΚΟ και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα θέσει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ώστε να διασφαλισθεί ότι σε έκαστο από τα Μέρη, κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό σε χρήση τη χρονιά μετά την υπογραφή της παρούσας Συμφωνίας, δεν περιέχει αλυτρωτικές / αναθεωρητικές αναφορές. Η Επιτροπή επίσης θα εξετάσει, οιεσδήποτε νέες εκδόσεις σχολικών εγχειριδίων και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως προβλέπεται σε αυτό το Άρθρο. Η Επιτροπή θα συνεδριάζει τακτικά, τουλάχιστον δύο φορές ετησίως, και θα υποβάλει μία Ετήσια Έκθεση για τις δραστηριότητες και τις συστάσεις της, προκειμένου να εγκριθούν από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, όπως αυτό θα συσταθεί κατ’ εφαρμογή του Άρθρου 12».

Μάλιστα.

Ας ξεκινήσουμε από τις προφανείς αναντιστοιχίες και αυτοαναιρούμενες προβλέψεις που περιλαμβάνονται μέσα στην ίδια την παράγραφο.

Με δεδομένο ότι η Συμφωνία υπογράφηκε από τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών (και τον κ. Νίμιτς του ΟΗΕ) στις 17 Ιουνίου 2018 στη Μεγάλη Πρέσπα, και έχοντας υπόψιν ότι α) σύμφωνα με την πρόβλεψη της ίδιας της παραγράφου, η Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, θα συσταθεί εντός ενός μηνός από τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας και β) η θέση σε ισχύ της Συμφωνίας προβλέπεται να γίνει με την κύρωσή της από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, εφόσον πρώτα η Πγδμ έχει ολοκληρώσει το σύνολο των ενεργειών που προβλέπονται στη Συμφωνία (κύρωση στο κοινοβούλιό της, δημοψήφισμα και ολοκλήρωση Συνταγματικών αλλαγών), κάτι που σημαίνει ότι το πιο πιθανό είναι πως όταν η Συμφωνία φτάσει προς κύρωση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, θα έχουμε «μπει» ήδη στο 2019, πώς είναι δυνατόν να ισχύει ταυτόχρονα η πρόβλεψη πως «κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό σε χρήση τη χρονιά μετά την υπογραφή (δηλαδή το … 2019 που θα συσταθεί η Επιτροπή) της παρούσας Συμφωνίας, δεν περιέχει αλυτρωτικές / αναθεωρητικές αναφορές» ;!

Δεύτερο, εφόσον στην ίδια την παράγραφο προβλέπεται ότι η Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων «… θα εξετάσει και, εφόσον θεωρήσει κατάλληλο, θα αναθεωρήσει οιαδήποτε σχολικά εγχειρίδια και βοηθητικό σχολικό υλικό …» πώς είναι δυνατόν στο τέλος της παραγράφου να προβλέπεται επίσης ότι η ίδια Επιτροπή « …θα υποβάλει μία Ετήσια Έκθεση για τις δραστηριότητες και τις συστάσεις της, προκειμένου να εγκριθούν από το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας». Τελικά … ποιες είναι οι αρμοδιότητες της Επιτροπής ; Θα μπορεί να αναθεωρεί τα σχολικά βιβλία με μόνο τις αποφάσεις της, ή θα υποβάλει την Ετήσια Έκθεση με τις συστάσεις της στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, το οποίο και θα αποφασίζει ;

Και (τελικά) ποιος αποφασίζει για την πραγματική ερμηνεία των ζητημάτων-ερωτημάτων που τίθενται παραπάνω ; Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας ή ο ΟΗΕ ;

Κι από πότε, με βάση την πρόβλεψη ότι « … οι εργασίες της Επιτροπής θα τελούν υπό την επίβλεψη των υπουργείων Εξωτερικών των Μερών, σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες εθνικές αρχές», ένα υπουργείο Εξωτερικών, είναι αρμόδιο να έχει την επίβλεψη μιας Διεπιστημονικής Επιτροπής, το αντικείμενο της οποίας θα έχει να κάνει με την … αναθεώρηση ΣΧΟΛΙΚΩΝ βιβλίων, ιστορικών ατλάντων (κλπ), με τα υπουργεία Παιδείας ή/και Πολιτισμού, να περιορίζονται στον ρόλο των « … άλλων αρμόδιων εθνικών αρχών» ;

Κι ας πάμε στα επόμενα.

Προβλέπει η παράγραφος της Συμφωνίας ότι πρόκειται να συσταθεί « … μια Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, σε ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά θέματα, για να εξετάσει την αντικειμενική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων, βασισμένη σε αυθεντικές, στοιχειοθετημένες και επιστημονικά στέρεες ιστορικές πηγές και αρχαιολογικά ευρήματα». 

Ωραία. Και από ποιους θα αποτελείται αυτή η Επιτροπή ; Από Ιστορικούς, Αρχαιολόγους, Φιλολόγους, Κοινωνιολόγους, Γλωσσολόγους, Διπλωμάτες, Πρέσβεις ή Προξένους, Διεθνολόγους, Χαρτογράφους, Τοπογράφους κι ένα σωρό (συγνώμη για τον όρο) άλλες σχετικές με το προς εξέταση αντικείμενο Πανεπιστημιακές ή όχι ειδικότητες ; Και ποιος το αποφασίζει αυτό ; Και πόσα τα συνολικά μέλη της Επιτροπής ; Διότι, αν είναι πολυμελής, ώστε να καλύψει το σύνολο των απαιτούμενων ειδικοτήτων, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να συνεδριάζει. Εάν πάλι είναι ολιγομελής, και δεν περιλαμβάνει τις πανεπιστημιακές ή όχι εκείνες εξειδικεύσεις των ατόμων που θα την αποτελούν, ώστε να αντιμετωπίσει με το κατάλληλο επιστημονικό υπόβαθρο τα ζητήματα που θα προκύπτουν, πόσο κύρος ή βεβαιότητα θα έχουν οι αποφάσεις (ή οι συστάσεις) της ;

Εκείνο δε το « … αντικειμενική ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων …» είμαι σίγουρος ότι προκαλεί (τουλάχιστον) το μειδίαμα σε όσους γνωρίζουν τις διαφορές που υπάρχουν στην ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων, μεταξύ ακόμη και των ίδιων των ιστορικών ή άλλων σχετικών με το αντικείμενο προσώπων. Διαφορές οι οποίες ξεκινούν από την ορθή χρήση των λέξεων (πχ, ο Μακεδονικός Αγώνας και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι της χώρας μας, ήταν «απελευθερωτικοί» ή «επεκτατικοί») και φτάνουν μέχρι την αμφισβήτηση ακόμη και αρχαιολογικών ευρημάτων.

Όσες « … αυθεντικές, στοιχειοθετημένες και επιστημονικά στέρεες ιστορικές πηγές και αρχαιολογικά ευρήματα» κι αν επικαλεστεί η μία πλευρά, η άλλη θα έχει πάντα το δικαίωμα να τα αμφισβητεί, όταν τα εξετάζει κάτω από το δικό της πρίσμα εθνικών επιδιώξεων.

Η πρόβλεψη δε (όσο αντιφατική κι αν έχουμε εξηγήσει ότι είναι) πως η Επιτροπή αυτή θα έχει το δικαίωμα « … εφόσον θεωρήσει κατάλληλο», να « … αναθεωρήσει οιαδήποτε σχολικά εγχειρίδια και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως χάρτες, ιστορικούς άτλαντες και  οδηγούς διδασκαλίας», είναι τόσο εκτός πραγματικότητας, ώστε εξεταζόμενη με βάση την κοινή λογική αλλά και τη μέχρι σήμερα Διεθνή πρακτική για τα συγκεκριμένα ζητήματα, καταντά … εξωφρενική. Από πού κι έως πού, μία Διεπιστημονική Επιτροπή μπορεί, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη (τουλάχιστον) του υπουργού Παιδείας και των άλλων θεσμοθετημένων Οργάνων της Πολιτείας που έχουν άμεση σχέση με το θέμα, να αναθεωρεί η ίδια, με απόφασή της, σχολικά βιβλία, άτλαντες ή ακόμη και … Οδηγούς Διδασκαλίας ;! Το ΜΟΝΟ που μπορεί να κάνει μία τέτοια Επιτροπή, εφόσον καταλήξει σε αμοιβαία αποδεκτές και από τις δύο χώρες αλλαγές σε όσα προβλέπονται, να ΕΙΣΗΓΗΘΕΙ στα αρμόδια για την αναθεώρηση των σχολικών βιβλίων (κλπ) θεσμοθετημένα Όργανα της κάθε χώρας ή (τουλάχιστον, αν και έχω κι εδώ τις αμφιβολίες μου για την αποκλειστική αρμοδιότητα), στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας, η σύσταση του οποίου προβλέπεται στη Συμφωνία. Τίποτε άλλο.

Το πραγματικό και τεράστιο πρόβλημα όμως των προβλέψεων αυτής της παραγράφου, προέρχεται από την διατύπωση ότι « … η Επιτροπή θα θέσει συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα ώστε να διασφαλισθεί ότι σε έκαστο από τα Μέρη, κανένα σχολικό εγχειρίδιο ή βοηθητικό σχολικό υλικό σε χρήση τη χρονιά μετά την υπογραφή της παρούσας Συμφωνίας, δεν περιέχει αλυτρωτικές / αναθεωρητικές αναφορές. Η Επιτροπή επίσης θα εξετάσει, οιεσδήποτε νέες εκδόσεις σχολικών εγχειριδίων και βοηθητικό σχολικό υλικό, όπως προβλέπεται σε αυτό το Άρθρο.

Κατ’ αρχήν, εάν ερμηνεύω σωστά την διατύπωση, τα «συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα» έχουν άμεση σχέση με την αναθεώρηση των σχολικών βιβλίων (κλπ),εφόσον με αυτό και μόνο τον τρόπο διασφαλίζεται ότι αυτά δε θα περιέχουν «αλυτρωτικές / αναθεωρητικές αναφορές». Κατά συνέπεια, τα χρονοδιαγράμματα αυτά θα πρέπει να είναι τόσο «σφιχτά» και οι αποφάσεις της Επιτροπής θα πρέπει να είναι ΑΜΕΣΑ ΕΚΤΕΛΕΣΤΕΣ, εφόσον ακόμη και εντός του 2019 (!!) θα πρέπει να πληρείτε ο όρος της ΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑΣ αλυτρωτικών / αναθεωρητικών καταγραφών στα σχολικά βιβλία (κλπ). Ποιας ποιότητας διάλογος ανάμεσα στα μέλη της Επιτροπής, μπορεί να γίνει μέσα σε τόσο ασφυκτικά πιεστικούς χρόνους ; Μένει να το δούμε (εάν η Συμφωνία τεθεί σε ισχύ).

Το σημαντικότερο όμως ζήτημα που δημιουργείται, είναι η έννοια που κάθε χώρα, και κυρίως η πΓΔΜ, θα δώσει στους όρους «αλυτρωτικές / αναθεωρητικές αναφορές».

Και εξηγούμαι με παραδείγματα.

photo 1

Στο βιβλίο Ιστορίας της Δ’ Δημοτικού, το Κεφάλαιο 30, τιτλοφορείται «Η Μακεδονία, μια νέα ελληνική δύναμη». Μπορεί αυτή η αναφορά να θεωρηθεί ότι εμπίπτει στις περιπτώσεις αναθεώρησης ; Μήπως και η (πιο κάτω) αναφορά πως «Oι Μακεδόνες έζησαν για πολλά χρόνια χωρίς να έχουν επαφές με τους άλλους Έλληνες», χρειαστεί να … διαγραφεί αυτό το (με τόσο νόημα) «άλλους …» ; (photo 1)

Στο βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού, στην Εισαγωγή του Κεφαλαίου 3  με τίτλο «Επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και την Κρήτη», διαβάζουμε «Μετά τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους, στις περιοχές που έμειναν έξω από τα σύνορά του, συνεχίστηκαν τα επαναστατικά κινήματα, με σκοπό την απελευθέρωσή τους από την οθωμανική κυριαρχία. Ιδιαίτερα στη Μακεδονία και στην Κρήτη οι επαναστατικές ενέργειες ήταν πολλές». Υπάρχει περίπτωση η λέξη «απελευθέρωση» να αντικατασταθεί με κάποια άλλη ; (photo 2). 

photo 2

Στο ίδιο βιβλίο, λίγο πιο κάτω διαβάζουμε «Το 1854 οργανώθηκε στη Μακεδονία επαναστατικό κίνημα εναντίον των Οθωμανών, με τη συμμετοχή εθελοντών από την ελεύθερη Ελλάδα. Τη στρατολογία, τον εφοδιασμό και την αποστολή εθελοντών αναλάμβαναν συνήθως μυστικές εταιρείες από την ελεύθερη Ελλάδα, όπως η «Αδελφότης» και η «Εθνική Άμυνα», καθώς το ελληνικό κράτος υιοθετούσε επίσημα ουδέτερη στάση … Μερικά χρόνια αργότερα, το 1878, Έλληνες επαναστάτες από την ελεύθερη Ελλάδα και τη Μακεδονία ξεσηκώθηκαν και κήρυξαν την ένωσή της με το ελληνικό κράτος». Υπάρχει περίπτωση να θεωρηθεί ότι οι αναφορές αυτές προβάλουν αλυτρωτικές ή/και αναθεωρητικές τάσεις ; Ή μήπως θα χρειαστεί να αφαιρεθούν ακόμη και οι Πηγές αυτών των αναφορών (από το ίδιο βιβλίο) κρατώντας μόνο την επιστολή του Παπαρηγόπουλου ; (photo 3 & 4) 

photo 3

photo 4

Ο χάρτης με τίτλο «Η εξέλιξη των Βαλκανικών συνόρων από το 1877 έως το 1881» που υπάρχει στο βιβλίο Ιστορίας της Γ’ Γυμνασίου, ο οποίος αναφέρεται στα τοπωνύμια (εξώνυμα πλέον) «Μοναστήρι» και «Σκόπια», θα χρειαστεί να αλλάξει ώστε αυτά να αναφέρονται με τις ονομασίες που χρησιμοποιεί η πΓΔΜ ; (photo 5)

photo 5

Μήπως ακόμη θα χρειαστεί να αλλάξει η διατύπωση στο βιβλίο Ιστορίας της Β’ Γυμνασίου, όταν αναφέρεται στους Κύριλλο (το μοναστικό όνομα του Κωνσταντίνου) και Μεθόδιο οι οποίοι « … οργάνωσαν τη σλαβική εκκλησία (863-866) και μύησαν τους Σλάβους στο πολιτιστικό σύστημα των Ελλήνων και του Χριστιανισμού» ; (photo 6)

Και τελικά, αυτή η Μακεδονική Δυναστεία των Βυζαντινών αυτοκρατόρων, στην οποία πλείστα όσα βιβλία αναφέρονται, στην Ιστορία και τον Πολιτισμό ποιου κράτους θα ανήκουν ; (photo 7, από το ίδιο ως άνω βιβλίο)

photo 7

Ή μήπως οι πάμπολλες αναφορές, και όχι μόνο σε Ιστορικά ή άλλα βιβλία, για την «απελευθέρωση» και όχι «κατάληψη» της Θεσσαλονίκης, της Κοζάνης, της Καβάλας και τόσων άλλων Μακεδονικών πόλεων κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, χρειαστεί να αλλάξουν κι αυτές ;

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα, του πόσο δύσκολο, εάν όχι ακατόρθωτο έργο πρόκειται να έχει αυτή η Κοινή Διεπιστημονική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων. Μία Επιτροπή που (κατά τη γνώμη μου) εάν ΔΕΝ λάβει σαφείς ΕΝΤΟΛΕΣ από τις πολιτικές ηγεσίες των δύο χωρών, δεν πρόκειται ΠΟΤΕ να φθάσει σε κοινά αποδεκτά συμπεράσματα και αποφάσεις ή συστάσεις. Κι εάν βρεθούν οι επιστήμονες εκείνοι που θα δεχθούν οι αποφάσεις τους να ληφθούν κάτω από την πίεση «χρονοδιαγραμμάτων» ή (ακόμη χειρότερα) πολιτικών αποφάσεων, είναι σίγουρο ότι θα έχουν βλάψει ανεπανόρθωτα το προσωπικό επιστημονικό τους κύρος και αξιοπιστία.

Τέλος, σε αυτή την παράγραφο, μαθαίνουμε και για τη σύσταση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας, η σύσταση του οποίου προβλέπεται στο Άρθρο 12 της Συμφωνίας.

Αυτό όμως είναι κάτι που θα εξετάσουμε αργότερα. 

Κλείνοντας και αυτή την κριτική ανάλυση της Συμφωνίας, που αφορά τα Άρθρα 2 έως 8, τολμώ να πω ότι δεν πρόκειται (κατά τη γνώμη μου) απλά για μία Συμφωνία επίλυσης των ζητημάτων που απασχολούσαν την Ελλάδα και την πΓΔΜ.

Πρόκειται για μία υπογραφή που δημιουργεί τις κατάλληλες εκείνες προϋποθέσεις, και μετά από μία (ούτως ή άλλως, είναι βέβαιο) συνεχιζόμενη διαπραγμάτευση με την πΓΔΜ,  για την περίπτωση μιας άλλης, μελλοντικής υπογραφής, η οποία όμως τότε, είναι πιθανό να  αφορά μία «Συνθήκη ολοκληρωτικής παράδοσης» ενός μεγάλου κομματιού της Ιστορίας και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της χώρας μας, μετά από μία ήττα σε έναν γεμάτο λάθη, αστοχίες και παραλείψεις μακροχρόνιο «διπλωματικό πόλεμο» με την Βόρειο γείτονα και τους διαχρονικούς της συμμάχους.